Jeste­śmy z Mamą same. Nauczy­cie­le z waka­cji już nie przy­je­cha­li. W miesz­ka­niu na stałe zain­sta­lo­wał się war­tow­nik z kara­bi­nem – czeka na Ojca. Strasz­ne, ale praw­dzi­we. Do mostu na Kana­le Kró­lew­skim doje­chał pociąg z ucie­ki­nie­ra­mi. Most zerwa­ny. Ucie­ki­nie­rom każą kopać rowy, roz­bie­rać się – no i …mor­du­ją. Jesz­cze jedna zbio­ro­wa, bez­i­mien­na mogi­ła. Ile ich jest?

Ojciec poświę­cał nam dużo czasu. Przy­zwy­cza­jo­ny do nie­wy­gód w cza­sach wojen­nych, chciał nas obie tro­chę har­to­wać, np. myć zimną wodą, co się nie­zbyt powio­dło. Obja­śniał nam różne rze­czy, tłu­ma­czył. Pamię­tam, jak przed Bożym Naro­dze­niem sie­dział przy naszym małym sto­li­ku i poma­gał kleić zabaw­ki na cho­in­kę. A póź­niej poka­zy­wał wiel­ką księ­gę z obraz­ka­mi z histo­rii świę­tej i uczył kolęd.

    wspo­mnie­nie: Paweł M. Nawroc­ki   „Wuj Piotr” – bo tak o nim mówi­li­śmy, choć w rze­czy­wi­sto­ści był bra­tem moje­go dziad­ka – rodzin­na legen­da, czło­wiek weso­ły, towa­rzy­ski, o ujmu­ją­cym spo­so­bie bycia, w grun­cie rze­czy szedł przez…

Wybuch II wojny świa­to­wej roz­dzie­lił nas na zawsze z Ojcem. W 1939 roku Tato wywiózł nas z Cho­rzo­wa do rodzi­ny Mamy do Krze­pic (do cioci Pela­gii), a sam wró­cił do Cho­rzo­wa, gdzie brał udział w obro­nie kopal­ni „Michał”. 2 wrze­śnia został ewa­ku­owa­ny na wschód Pol­ski, razem z całą Komen­dą Poli­cji Śląskiej.

Kole­je wojen­ne kaza­ły nam opu­ścić „pol­ską wieś spo­koj­ną” – Zarze­cze, by zdą­żać ku War­sza­wie, czyli z oku­pa­cji austriac­kiej do nie­miec­kiej. Tam mia­ły­śmy ocze­ki­wać spo­tka­nia z ojcem. Nie pamię­tam dokład­nie pery­pe­tii jazdy i dopie­ro zary­so­wu­je mi się wyraź­nie następ­ny etap – Kierz.

Trze­cim dziec­kiem Alfon­sa i Julii Klar­ne­rów był Witold Alek­san­der, zamor­do­wa­ny w 1940 roku w Katy­niu. Tabli­ca pamiąt­ko­wa ku uczcze­niu jego pamię­ci znaj­du­je się na zewnątrz kościo­ła św. Karo­la Boro­me­usza na Powąz­kach w War­sza­wie, w gru­pie tablic poświę­co­nych pomor­do­wa­nym w Związ­ku Radzieckim.